Η σχεσιακή ενοποιητική θεραπεία (Relational Integrative psychotherapy) είναι ένα θεραπευτικό μοντέλο που ενσωματώνει στοιχεία διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων, δημιουργώντας μια ολιστική προσέγγιση που δίνει έμφαση στις σχέσεις, και ιδιαίτερα στη θεραπευτική σχέση. Παρακάτω αναλύονται τα δύο βασικά στοιχεία της, το «σχεσιακό» και το «ενοποιητικό».

Είναι σχεσιακή

Η σχεσιακή ψυχοθεραπεία βασίζεται στην παραδοχή ότι οι σχέσεις βρίσκονται στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης, διαμορφώνουν τον άνθρωπο και είναι κεντρικής σημασίας στα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Επομένως, και η ψυχοθεραπεία χρειάζεται να τοποθετήσει στο επίκεντρο τις σχέσεις του θεραπευόμενου, τόσο με τους ανθρώπους του κοινωνικού του περιβάλλοντος όσο και με τον ίδιο το θεραπευτή. Οι θεραπευτές χρησιμοποιούν τη θεραπευτική σχέση ως «όχημα» για την κατανόηση της εμπειρίας του θεραπευόμενου, καθώς μάλιστα η σχέση αυτή λειτουργεί ως μια «μικρογραφία» των σχέσεων του ατόμου στην καθημερινή του ζωή. Δίνεται, λοιπόν, ιδιαίτερη σημασία στον διυποκειμενικό χώρο, στο τι συμβαίνει «μεταξύ» του θεραπευτή και του θεραπευόμενου στο «εδώ και τώρα». Ο θεραπευτής δεσμεύεται να είναι συναισθηματικά «παρών» στην αλληλεπίδραση, επιτρέπει στον εαυτό του να σχετιστεί αυθεντικά με το θεραπευόμενο και να μοιραστεί μαζί του την εμπειρία του. Δίνεται σημασία στη «φυσικότητα» της σχέσης παρά στην εφαρμογή συγκεκριμένων τεχνικών που καθοδηγούνται από τη θεωρία. Η θεραπευτική σχέση είναι ισότιμη και διαμορφώνεται συνεργατικά από τα δύο μέλη της, τα οποία θεωρείται ότι συμβάλλουν εξίσου σε αυτήν.

Είναι ενοποιητική

Η ενοποιητική θεραπεία βασίζεται στην παραδοχή ότι η ανθρώπινη εμπειρία είναι περίπλοκη και ο κάθε άνθρωπος μοναδικός, επομένως μια μοναδική θεραπευτική προσέγγιση δεν μπορεί να ταιριάζει σε όλες τις περιστάσεις. Οι θεραπευτές επομένως υιοθετούν μια ολιστική προσέγγιση, συνθέτοντας στοιχεία από πολλές διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις και τεχνικές. Παραδείγματα τέτοιων συνθετικών μοντέλων είναι η Γνωσιακή Αναλυτική Θεραπεία, η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία και το σχεσιακό ενοποιητικό μοντέλο. Το σχεσιακό ενοποιητικό μοντέλο (relationalintegrative model – RIM) των Faris και van Ooijen(2012), συγκεκριμένα, ενσωματώνει στοιχεία της γνωσιακής – συμπεριφορικής, της ψυχοδυναμικής και της ανθρωπιστικής προσέγγισης. Κάθε θεραπευτής που χρησιμοποιεί ολιστική προσέγγιση, ωστόσο, μπορεί να διαμορφώσει τον προσωπικό του τρόπο εργασίας, με βάση τις προσωπικές του αξίες και πεποιθήσεις, την επαγγελματική του εμπειρία, το εργασιακό του πλαίσιο, το κοινωνικο-πολιτισμικό περιβάλλον και τις ιδιαιτερότητες του κάθε θεραπευόμενου.

Φυσικά, η σύνθεση θεωρητικών μοντέλων δεν είναι πάντοτε εύκολη, καθώς τα διάφορα θεωρητικά μοντέλα έχουν διαφορετικές και συχνά αντικρουόμενες πεποιθήσεις, αξίες και μεθόδους. Παραδείγματα αποτελούν η αντιλήψεις για το ασυνείδητο, η φύση του εαυτού και ο ρόλος του θεραπευτή, που προσεγγίζονται διαφορετικά από κάθε θεωρία. Ωστόσο, οι διαφορές αυτές γεφυρώνονται από την κοινή βασική αξία όλων των σχεσιακών προσεγγίσεων, που είναι η τοποθέτηση της θεραπευτικής σχέσης στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Απόδοση/ Επιμέλεια, από το βιβλίο της Linda Finlay “Relational Integrative Psychotherapy”

Ίλυα Τσερεμεγκλη- Ηλιοπούλου Απόφοιτος Τμήματος Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ.